Powrót do

Region i ojczyzna w kulturze narodowej, języku i literaturze

dodany: 01.11.2006 | autor: Tymoteusz Cudny

Fotoreportaż (odnośnik):

25 i 26 października odbyła się pierwsza konferencja slawistyczna przygotowana przez KNS Światowid. Nie doszłaby ona do skutku, gdyby nie gościnne progi Muzeum w Sosnowcu – Pałacu Schöna. Ogólnie rzecz biorąc wszystko udało przeprowadzić się sprawnie i bez większych zgrzytów organizacyjnych. Ale może zacznijmy od początku.

Z okazji 10-lecia współpracy KNS Światowid z Muzeum w Sosnowcu postanowiliśmy wspólnie zorganizować konferencję naukową pt. Region i ojczyzna w kulturze narodowej, języku i literaturze. Miejscem spotkania wybrano pałac Schöna, który w tym samym czasie gościł też muzealników z Czech i Polski.

Około godziny 10.00 pan dyrektor Zbigniew Studencki, oficjalnie ogłosił rozpoczęcie obydwu konferencji. Chwilę później panu dyrektorowi zostało nadane honorowe obywatelstwo Koła Naukowego Slawistów Światowid. Mniej więcej w tym czasie do pałacu wszedł lekko spóźniony J.E. Konsul Generalny Republiki Czeskiej w Katowicach Josef Byrtus. Również jemu wręczyliśmy honorową odznakę KNSu. Potem dyrektor Studencki podpisał umowę o współpracy Muzeum w Sosnowcu z Muzeum w Ołomuńcu. Ze strony czeskiej dokument parafowała pani dyrektor Miroslava Hošková. Na koniec oficjalnej inauguracji konferencji, pan konsul wręczył jeszcze Medal Honorowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej panu Lechowi Szarańcowi, dyrektorowi Muzeum Śląskiego w Katowicach. Po tym muzealnicy i studenci rozeszli się do osobnych sal na obrady plenarne.

W prezydium obrad slawistycznych zasiadła pani prodziekan Wydziału Filologicznego dr hab. Jadwiga Stawicka, dyrektor Instytutu Filologii Słowiańskiej dr hab. Józef Zarek oraz prezes KNSu Łukasz Wieczorek. Później pani dziekan i pan dyrektor musieli opuścić obrady z powodu obowiązków służbowych, więc zastąpił ich dr Dariusz Tkaczewski, opiekun KNS Światowid. Konferencję rozpoczęła Agnieszka Maliszczak, wyjaśniając w swoim referacie kwestię świętej wojny pomiędzy hanysami i gorolami. Potem Michał Łyszczarz przeniósł nas w świat Tatarów we wschodnich częściach Polski. Następnie znów do krainy śląskiego godania wróciliśmy za sprawą wystąpienia Marii Trybowskiej. Wszyscy wyżej wymienieni prelegenci reprezentowali Uniwersytet Śląski. Jako czwarty głos zabrał przedstawiciel Uniwersytetu Hradec Králové, Viktor Kořístka. W swoim referacie (wygłoszonym po czesku) poruszył motyw domu w twórczości Karola Čapka. W chwilę później byliśmy już na Słowacji, a to dzięki referatowi Ewy Ciszewskiej z Uniwersytetu Łódzkiego. Wraz z nią przypatrywaliśmy się poszukiwaniu własnej pamięci historycznej przez Słowaków w filmie Pejzaż. Tematykę korzeni i przynależności poruszyła też Zofia Dąbrowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opowiedziała nam historię nauki języka kaszubskiego w szkole na Głodnicy (okolice Gdańska). Potem sprawą małej ojczyzny na podstawie twórczości Oty Pavla zajęła się Kamila Woźniak z Uniwersytetu w Ołomuńcu. Dwa ostatnie referaty przed przerwą na kawę wygłosili już studenci z KNSu, czyli Zuzanna Olesińska i Karol Marek. Opowiadali odpowiednio o Nikiszowcu, jako siedlisku śląskich tradycji oraz o Jaromirze Nohavicy, bardzie polsko-czeskiego pogranicza. Z kronikarskiego obowiązku wypada mi wspomnieć jeszcze, że zdjęcia wyświetlane podczas referatu Zuzanny wprawiły salę w ogólną wesołość. Tak to już jest, jak się puszcza prezentację samopas, a nie pilnuje, jakie zdjęcie ma się akurat za sobą.

Po przerwie obrady były krótkie. Maciej Chowaniok (Cieszyn) opowiedział o regionie Śląska Cieszyńskiego, a Magdalena Grabczyńska (Brno) o metonimicznym obrazie świata w Gminie.

Po tych dwóch referatach wyszliśmy do budynku Wydziału Nauk o Ziemi (czy dokładniej na 20. piętro tego budynku), żeby zobaczyć panoramę okolicy. Potem krótka wizyta w muzeum minerałów oraz skamieniałości i upragniony przez wielu obiad w stołówce studenckiej. Około 16.00 byliśmy już z powrotem w pałacu Schöna, wypoczęci i gotowi na dalsze obrady.

Zaczęliśmy wystąpieniem, na które wiele osób czekało, gdyż miało być przedstawione po kaszubsku. Hanna Makurat (Uniwersytet Gdański) mówiła o podmiotowości i tożsamości ludzi mówiących po kaszubsku. W tym momencie rozpoczęła się dyskusja o tym, czy język jest najważniejszym wyznacznikiem tożsamości etnicznej i jak wygląda analogiczna sytuacja na Śląsku. Kolejny prelegent również nie przedstawił swojego referatu po polsku. Był nim Mario Berećić (Uniwersytet Śląski), który przemawiał po chorwacku. Na Kaszuby wróciliśmy znów poprzez referat Alicji Skiby z Gdańska, która streściła nam pokrótce mitologię kaszubską. Następnie głos zabrała Monika Obojska (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu). Tematem jej pracy była uczuciowość w ludowej poezji serbskiej na przykładzie poematów o królewiczu Marku. Po niej wystąpiła Anna Miller z Uniwersytetu Łódzkiego. Opierając się na filmie Dušana Makavejeva podjęła się próby skonfrontowania ojczyzny mentalnej i ojczyzny z wyboru. Kolejnym prelegentem był Szymon Wałowski z Uniwersytetu Śląskiego, który mówił o tożsamości w języku poezji Bogdana Czaykowskiego, poety w Polsce urodzonego, ale zupełnie w naszym kraju nieznanego. Na koniec obrad pierwszego dnia głos zabrał Juraj Gigac z Ołomuńca. Było to wspaniałe, lekkie zakończenie obrad, które wprawiło całą salę w salwy szczerego śmiechu. Juraj opowiadał o dowcipach i stereotypach Polaka w Niemczech oraz Niemca w Polsce.

Pierwszy dzień obrad dobiegał już końca. O 19.00 rozpoczął się koncert, podczas którego zaprezentowali się studenci Akademii Muzycznej oraz Uniwersytetu Śląskiego. Repertuar obejmował dzieła klasyków, a także sporo piosenek z repertuaru studenckiego. Zaraz po koncercie rozpoczął się oficjalny bankiet we wspaniałych wnętrzach pałacu Schöna.

Drugi dzień konferencji zaczął się o godzinie 9.00 znów na sali konferencyjnej. W prezydium zasiadł zastępca dyrektora Instytutu Filologii Słowiańskiej UŚ dr Konrad Włodarz oraz dr Dariusz Tkaczewski. Obrady znów rozpoczęła studentka Uniwersytetu Śląskiego, Kinga Jabczyk. Tematem jej referatu była tożsamość narodowa w twórczości Poli Gojawiczyńskiej. Potem głos zabrał Sławomir Krowiński (również przedstawiciel śląskiej Alma Mater). Przedstawił w swoim wystąpieniu sytuację Słowian łużyckich, którzy obecnie już od ponad 1000 lat walczą o swoją tożsamość narodową. Jiří Šimon (Ostrawa) zabrał nas natomiast na wirtualną wycieczkę do czeskiego Litomyśla. Muszę zaznaczyć, że mimo, iż jest Czechem, to językiem polskim operuje znakomicie. Tak wybiła godzina 10.00. Dr Tkaczewski zabrał gości konferencji na wycieczkę po okolicy (goście zobaczyli zamki w Będzinie i Ogrodzieńcu oraz Pustynię Błędowską), a w prezydium zastąpiła go pani dr hab. Maria Cichońska. W tym czasie Lucyna Piątek (Uniwersytet Śląski) wygłosiła referat o czeskich dialektach i interdialektach. Na sam koniec głos zabrał Łukasz Wieczorek, który posuszył kwestię nacjonalizmu i patriotyzmu wśród Słowian południowych. I było to naprawdę piękne i dość symboliczne zakończenie konferencji. Tyle, że nie sam referat, ale dyskusja, która się po nim rozwinęła. Łukasz wygłosił referat po polsku. Pytanie, które padło a propos jego wystąpienia, zostało zadane po chorwacku, a prelegent odpowiedział na nie po serbsku. Po chwili włączyła się jeszcze pani dr Cichońska, która komentowała referat po polsku. Wspaniałe, słowiańskie zakończenie obrad. Szkoda tylko, że Agnieszka Adamczak i Anna Matysiak (Uniwersytet Szczeciński) nie zdecydowały się jednak wygłosić swoich referatów. Stwierdziły, że ich wystąpienia nie pasują do tematu konferencji.

Oficjalnym zakończeniem konferencji był jednak bankiet wydany w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim przez J.E. Konsula Generalnego Republiki Czeskiej. Z okazji święta narodowego, delegacja KNSu złożyła na ręce J.E. Konsula kwiaty, w kształcie czeskiej flagi. A po wszystkich oficjalnych powitaniach i przemowach zostało nam już tylko prowadzić kuluarowe rozmowy oraz korzystać z gościnności J.E. Konsula.

Tyle faktów i sprawozdań. A jak było? Jak na pierwszy raz, bardzo dobrze. Co prawda, zdarzyło się kilka problemów (zwłaszcza z dotarciem prelegentów na czas), ale nie zakłóciło to zbytnio przebiegu konferencji. Wszystko odbyło się nadzwyczaj płynnie. Poza tym cały czas utrzymywała się bardzo przyjazna i ciepła atmosfera. Czyli jednak zwrot wielka slawistyczna rodzina dalej funkcjonuje i nie traci bynajmniej na wartości. I skoro pierwsza konferencja organizowana przez Koło Naukowe Slawistów Światowid udała się, to na pewno nie będzie ona ostatnią.