Przewodnik po bu³garskich piwach
dodany: 24.12.2006 | autor: Kamil Malik
Nie³atwe jest ¿ycie mi³oœnika piwa w kraju winem i rakij¹ p³yn¹cym…Mimo jego rosn¹cej popularnoœci, zw³aszcza wœród m³odych ludzi, bu³garskiemu piwu daleko jeszcze do poziomu piw czeskich, niemieckich czy polskich. Zupe³nie inaczej jest ono równie¿ traktowane, o czym mo¿e œwiadczyæ chocia¿by powszechne wystêpowanie piwa w du¿ych, plastikowych butelkach. W³aœciwie to wszystkie browary, poza naprawdê lokalnymi, wypuszczaj¹ na rynek piwa w takich w³aœnie opakowaniach (maksymalnie 2,5 litra, ale zdarzy³o mi siê napotkaæ nawet piwo w pó³litrowej butelce plastikowej). Jest to praktyka zupe³nie inna od polskiej (gdzie w plastikowych opakowaniach da siê kupiæ tylko najgorsze trunki), ale na Ba³kanach cieszy siê to du¿¹ popularnoœci¹. Bêd¹c w Bu³garii lepiej zapomnieæ równie¿ o piwie mocnym, gdy¿ maksymalna zawartoœæ alkoholu to jakieœ 5,5%. Je¿eli chodzi o tradycjê warzenia piwa to nie jest ona w Bu³garii d³uga, pierwsze browary zaczêto budowaæ dopiero w latach osiemdziesi¹tych XIX wieku. Aby szybko poradziæ sobie z tym zapóŸnieniem zaproszono do wspó³pracy mistrzów browarniczych z Niemiec i Czech, którzy przekazali Bu³garom swoj¹ wiedzê o produkcji piwa.
Najpopularniejszym piwem, dostêpnym praktycznie w ka¿dym sklepie, jest Zagorka (Загорка)- Piwo jasne, 12 °ekstraktu, 5,5% alk). Piwo jest tak popularne, ¿e nawet w automatach z napojami gazowanymi mo¿na czasem kupiæ puszki 0.33 litra. I nie ma w tym niczego dziwnego, gdy¿ rzeczywiœcie w kategorii piwa jasnego nie ma sobie równych. Firma produkuj¹ca Zaorkê zosta³a przejêta przez duñskiego Heinekena, co zaowocowa³o modernizacj¹ fabryki w Starej Zagorze i id¹c¹ za tym popraw¹ jakoœci samego piwa. Rozpoczêto równie¿ produkcjê piwa Heineken, Amstel i Murphy.
Równie popularn¹ mark¹ jest Kamenitza (Каменица). Oferuje ona, w przeciwieñstwie do Zagorki, kilka rodzajów piwa. Poza najpopularniejszym lagerem (10,5 ° ekstraktu, 4,4 alk., zielona etykietka), istnieje jeszcze wersja tzw. ekstra (12° ekstraktu, 5% alk., niebiesko-z³ota etykietka), wersja niefiltrowana (tzw. piwo bia³e – 11,8° ekstraktu, 5% alk, bia³a etykietka), jak równie¿ bli¿ej mi nieznana Kamenitza czerwona i ciemna. Kiedyœ istnia³a równie¿ wersja super mocna (твърдо), która mia³a 20° ekstraktu i 9 % alk (jak g³osi³ napis na opakowaniu, by³o to silne piwo dla silnych mê¿czyzn).Niestety, by³a ona chyba dla Bu³garów zbyt mocna i zaprzestano jej produkcji. Szczególnie warta polecenia jest Kamenitza czerwona i niefiltrowana bia³a, ze wzglêdu na bardzo oryginalny smak. Zw³aszcza piwo niefiltrowane by³o dla mnie zaskoczeniem, ze wzglêdu na to, ¿e zetkn¹³em siê z nim po raz pierwszy. Odradzam natomiast najpopularniejsz¹ Kamenitzê zielon¹, ze wzglêdu na zupe³ny brak smaku. Produkowana jest równie¿ Kamenitza bezalkoholowa ( niebieska etykietka), ale o niej nie warto nawet mówiæ. Osobom, które chcia³yby napiæ siê w Bu³garii czegoœ bezalkoholowego polecam Ajrjan (napój robiony z rozcieñczonego naturalnego jogurtu).
Trzeci¹ z ogólnodostêpnych marek piw jest Szumeñskie (Шуменско). Jest ono produkowane przez Carlsberga, podobnie jak Piwo Piriñskie (Пиринско). Fabryka w Szumenie szczyci siê tym, ¿e rozpoczê³a produkcjê ju¿ w 1882 roku. Za³o¿ycielem by³ czeski mistrz piwowarski Franz Milde, twórca Bu³garskiego Zrzeszenia Piwowarów. Produkuje siê w niej zarówno najpopularniejsze piwo jasne, jak i piwo czerwone oraz wersjê specjaln¹. Szczególnie interesuj¹ce jest Szumeñskie czerwone, którego barwa rzeczywiœcie jest czerwonawa. Smak jest doœæ specyficzny, ze wzglêdu na niewielk¹ (tylko 1°) zawartoœæ ekstraktu. Ewenementem na skalê Bu³garii (i nie tylko), jest zastosowanie w pó³litrowych butelkach piwa z Szumenu zamykania kapslem z zawleczk¹ (podobnie jak w polskich Tymbarkach). Takie rozwi¹zanie jest bardzo wygodne, ostatecznie nie ka¿dy ma przy sobie zawsze otwieracz do piwa. Jedynym mankamentem takiego rozwi¹zania jest to, ¿e producent nie wpad³ jeszcze pomys³ umieszczania pod kapslem napisów. Wszystkie rodzaje Szumañskiego s¹ warte polecenia, trzeba jednak zaznaczyæ, ¿e nie zawsze jest ono dostêpne w lokalach (w sklepach w zasadzie powinno byæ). Wersja specjalna (специално) jest najrzadsza, ale w zasadzie niczym siê nie ró¿ni od normalnego jasnego Szumañskiego (Poza etykietk¹, rzecz jasna).
Drug¹ mark¹ piwa produkowan¹ przez Carlsberga jest Piriñskie. Swoj¹ nazwê piwo zawdziêcza ³añcuchowi górskiemu Pirin, u podnó¿a którego znajduje siê miejsce powstawania Piriñskiego, czyli miasto B³agoewgrad. Pirinskie stopniowo awansuje z pozycji piwa lokalnego na pozycjê piwa powszechnie dostêpnego. Piwo ciemne produkowane w B³agoewgradzie jest jednym z najlepszych w ca³ej Bu³garii. Je¿eli chodzi o Piriñskie jasne, to nie odbiega ono poziomem od œredniej.
Lokalny tyrnowski patriotyzm nie pozwala mi nie wspomnieæ o wyœmienitej Boliarce (Болярка), produkowanej w Wielkim Tarnowie. Pierwszy browar w tym mieœcie zosta³ za³o¿ony przez niemieckiego piwowara Artura Wilsera w roku 1887. Ale ju¿ 3 lata póŸniej powsta³ kolejny, tym razem za³o¿ony przez Czecha – Alojza Daringera. Na tym siê nie skoñczy³o, bo w roku 1890 tyrnowski kupiec Iwan Halczew rozpocz¹³ budowê swojego browaru. Powsta³ on w przeci¹gu 2 lat wy³¹cznie w oparciu o bu³garskie fundusze. Piwo stawa³o siê wówczas popularnym napojem, st¹d te¿ takie olbrzymie zainteresowanie jego produkcj¹. W koñcu jednak w Wielkim Tarnowie pozosta³a tylko jeden, najwiêkszy browar, w którym warzono piwo we wspó³pracy z niemieckimi i czeskimi mistrzami. Obecnym w³aœcicielem browaru jest firma Mel Invest Holding, która produkuje w nim równie¿ piwo Kaltenberg (reklamowane jako królewskie bawarskie piwo). Boliarkê mo¿na znaleŸæ w³aœciwie tylko w okolicach Tarnowa, a szkoda, bo zarówno piwo ciemne, jak i jasne jest bardzo dobre. Jasna Boliarka nie odbiega poziomem od Zagorki, a w opinii lokalnych patriotów, jest od niej nawet lepsza. Warto jeszcze wspomnieæ o œwietnym piwie typu koŸlak (Bock), czyli Stoliczno (Столично). Jest to piwo naprawdê z wysokiej pó³ki, ale polecane tylko zwolennikom gorzkiego piwa, ze wzglêdu na zawartoœæ 16° ekstraktu. Nie spotka³em siê z nim ani razu w zwyczajnym sklepie, ale w ka¿dym porz¹dniejszym lokalu mo¿na go sobie zamówiæ.
Na koniec wspomnê jeszcze o tych markach piwa, które osobiœcie radzê omijaæ szerokim ³ukiem. Przede wszystkim zaleca³bym to w przypadku tych piw, które s¹ dostêpne tylko i wy³¹cznie w plastikowych butelkach o pojemnoœci 1,5 – 2 litry. Jako przyk³ad podam piwo Strumskie (Струмско пиво) albo Pleven Classic. Na szczêœcie s¹ one rzadko spotykane, wiêc w trakcie wêdrówek po Bu³garii mo¿na siê z nimi nie spotkaæ. Inne niespecjalnie smaczne piwa to Burgaskie(Бургаско), S³awena (Славена), Ba³kan (Балкан), Szkopskie (Шопско), Almus, Astika, MM czy Warna. Przestrzega³bym równie¿ przed dwoma bardzo popularnymi markami: Ledenika i Ariana (Ариана), choæ znam osoby, którym to piwo bardzo smakuje. Podsumowuj¹c: w Bu³garii ka¿dy powinien znaleŸæ dla siebie odpowiadaj¹ce mu piwo, je¿eli tylko nie zapomni, ¿e przyjecha³ do kraju s³yn¹cego z produkcji wina i rakii, a nie z wielowiekowej tradycji piwowarskiej. Co nie znaczy, ¿e nie mo¿na w Bu³garii znaleŸæ prawdziwych piwnych pere³ek.
|