Powrót do

Sałatka Apetitna, czyli jadłospis polskiej studentki w Bułgarii

dodany: 08.05.2006 | autor: Iza Pietras

Kiedy mieszka się 5 miesięcy w obcym kraju, poza domem, kiedy nie ma już obiadków mamusi i pełnej lodówki, ba – w ogóle nie ma lodówki, trzeba sobie radzić inaczej. Na szczęście Sofia i miasteczko studenckie nie pozwoli studentowi zginąć. Oczywiście można się żywić w uczelnianej stołówce, gdzie za obiad z deserem płaci się 1 lewa (ok. 2 zł.), bądź ponosić trudy gotowania na palniku elektrycznym (zakupionym oczywiście po przyjeździe). Jednakże oferta gastronomiczna i mnogość łatwo dostępnych i tradycyjnych smakołyków kusi…

Dzień zaczyna się od banicy kupionej w budce na rogu. To bułgarska wersja drożdżówki, przysmak Bułgarów i przyjezdnych w każdym wieku i każdej płci. Tradycyjna banica przyrządzana jest z warstwowego ciasta przekładanego najczęściej sirene – słonym, białym serem; równie popularne są banice ze szpinakiem, cebulą, jabłkiem i maślane. Banica nie jest droga (ok. 0.60 stotinek = ok. 1,2 zł.), a przepyszna i sycąca. Drugą opcją jest kanapka z ljutenicą (coś w rodzaju sosu z papryki i pomidorów z przyprawami, którą Bułgarzy dodają do wielu potraw – uwaga! uzależnia!).

W drodze na uniwersytet warto zaopatrzyć się w drugie śniadanie, a do tego celu odpowiedni jest giewrek, przypominający trochę obwarzanka krakowskiego i obowiązkowo ajran – rozpowszechniony bułgarski napój, którego polskim odpowiednikiem może być rzadki, posolony kefir, pity przy każdej okazji i do każdego posiłku.

Gdy już szczęśliwy student wyjdzie z uniwersytetu, może w drodze na przystanek pożywić się pizza na parcze (1 lew - ok. 2 zł.), czyli niczym innym, jak kawałkiem pizzy. Nie jest to oczywiście danie bułgarskie, ale ludzie kroczący ulicami Sofii z kawałkiem pizzy w ręku to wręcz stały element krajobrazu stolicy Bułgarii. Równie dobrze na szybką przekąskę nadaje się turecki djuner (przyprawione mięso z kurczaka z sałatką i frytkami, owinięte w cienkie ciasto z sosem ostrym bądź czosnkowym – 2 lewa, czyli ok. 4 zł.).

Jednak jeśli chodzi o obiady, to lepiej udać się do jednej z wielu restauracji czy mechany, czyli tradycyjnej tawerny, gdzie wystrój i stroje kelnerów oraz muzyka oddają bułgarski nastrój, a ceny nie są zbyt wygórowane (jak zresztą w większości tego typu miejsc). A tam już czeka nas mnóstwo pyszności i to na każdą kieszeń. Bułgarskie menu zadowoli zarówno amatorów potraw mięsnych, jak i roślinożerców.

Na początek, dla rozgrzania żołądka, można wybrać jedną z zup. Najsmaczniejsze to supa topczeta, czyli gęsta zupa z mięsnymi pulpetami; bob czorba to zupa fasolowa, a na cieplejsze dni doskonały będzie tarator – zupa chłodnik z zielonych ogórków, orzechów włoskich i jogurtu; równie rozpowszechniona jest pileszka supa, czyli zupa z kurczaka (zupy - ok. 1 lew).

Popularne dania mięsne to kawarma (gulasz, często z kurczaka, dobrze przyprawiony, z cebulą i papryką, podawany najczęściej z pieczywem – ok. 3-5 lewa), kebabcze (ostro przyprawione mięso mielone z grilla w kształcie małych kiełbasek – sztuka - 0.60-1 lew), kjufte (małe, okrągłe kotleciki z ostro przyprawionego mięso mielonego z grilla; przypominają polskie płaskie kotlety mielone – sztuka – 0.60 - 1 lew). Równie pyszna jest musaka (porcja 2-4 lewa), danie przypominające naszą zapiekankę; bardzo popularne są kurczaki przyrządzane na różne sposoby.

Wegetarianie będą zadowoleni z szerokiej oferty sałatek. Wśród nich najpopularniejszą jest sałatka szopska (2-3,5 lewa), przyrządzana z pomidorów i ogórków posypanych startym sirene i polanych oliwą oraz sałatka apetitna (moja ulubiona), w której skład wchodzą pomidory, ogórki, kukurydza, papryka, oliwki, grzanki, tarte sirene i sos czosnkowy na bazie jogurtu (2,5 lewa). Inne danie bezmięsne godne polecenia to kaszkawał pane (żółty, panierowany i smażony ser – 2 lewa), sirene pane (wersja z białym serem – 2 lewa) , sarmi (rodzaj bezmięsnych gołąbków w liściach winogron), czuszki bjurek (to duże papryki nadziewane serem, w panierce – 3,5 lewa). W tej kategorii nie sposób pominąć tradycyjnego sirene po szopski (sirene, jajka, pomidory, przyprawy – wszystko zapiekane w specjalnym naczyniu - gjuwcze – 2,5 lewa); sirene po mechandżjski to wersja z boczkiem. Dla wielbicieli frytek wersja specjalna pyrżeni kartofi sys sirene, czyli po prostu frytki posypane startym sirene.

Obiad już za nami, więc warto pomyśleć o deserze. Tradycyjne ciastko bułgarskie to bakława, którą obowiązkowo każdy musi spróbować, choć to prawdopodobnie najsłodsza rzecz jaką kiedykolwiek zje w życiu. Bakława to warstwowe ciasteczka, najczęściej orzechowe, nasączone dodatkowo bardzo słodkim syropem. Często można spotkać w menu palaczinki, czyli naleśniki na słodko, bądź to z lodami, bądź z owocami i bitą śmietaną (ok. 2 lewa). Kozunak to bułgarska słodka bułka, podobna do polskiej chałki; chałwę z sezamem polecam wyjątkowym łasuchom.

Hmm... Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej? Owszem, ale studencki garnuszek w Bułgarii też jest smakowity i – co najważniejsze – stosunkowo tani! SMACZNEGO!

Bibliografia:
www.bulgaricus.com
Paul Greenway (tłumaczenie A. Bielczyk, J. Białko, H. Staszkiewicz), Praktyczny przewodnik: Bułgaria, Wydawnictwo Pascal 2003, Bielsko-Biała