Powrót do

Letni zamek biskupów

dodany: 27.10.2003 | autor: Wojciech Miśko

Artykuł przedrukowany z dodatku Turystyka Wielkopolskiej Gazety Wyborczej z dnia 9 października 2002. Przedruk za zgodą Autora i Redakcji.

Z polskiego Paczkowa do czeskiego Javornika jest naprawdę bardzo blisko; raptem około 10 km. Jednak przez dziesiątki powojennych lat granica państwowa skutecznie oddzielała te miasta. Dopiero od kilku lat rzeczywiście wystarczy pokonać 10 km, by dotrzeć z Paczkowa do Javornika.

Stało się to możliwe dzięki przemianom politycznym w Polsce i w Czechach, zapoczątkowanych w głośnych latach osiemdziesiątych XX wieku. Jednym z efektów zmian była rosnąca powoli, lecz systematycznie, liczba przejść granicznych na naszej południowej granicy. Dotarcie do Javornika umożliwiają przejścia graniczne w Paczkowie, Złotym Stoku i Lutyni koło Lądka Zdroju. Z otwarcia granic najbardziej zadowoleni są Czesi, gdyż tereny przedgórza Rychlebskich hor, wciśniętego w kąt miedzy Górami Złotymi a Przedgórzem Paczkowskim były przez wiele lat trudno dostępne. Zwiększony napływ turystów, głównie z Polski, może przyczynić się do rozwoju regionu i miasta.

Do Javornika

Leżący u podnóża Rychlebskich hor Javornik to liczące 3000 mieszkańców miasteczko, które warto odwiedzić, choćby ze względu na jego ścisłe związki z Wrocławiem. Dodatkową zachętą może być też możliwość niezwykle atrakcyjnego jednodniowego, pieszego lub rowerowego wypadu z Lądka Zdroju, z którego do Javornika można dotrzeć przez turystyczne przejście graniczne Lutynia - Travna.

Biskupi zamek

W Javorniku wszystkie drogi prowadzą na dominujący nad miastem Jánský Vrch. Już w XIII wieku na tym wzgórzu książęta wrocławscy postawili zamek. A od 1348 roku jego właścicielami są biskupi wrocławscy. W kolejnych wiekach zamek kilkakrotnie przebudowano. Założono ogród francuski, park angielski oraz zbudowano małą salę koncertową. Na początku XVI wieku biskup Jan Turzon przebudował zamek na letni pałac. Najpomyślniejsza dla miasta i zamku była druga połowa XVIII wieku. Okres ten związany jest z osobą biskupa wrocławskiego Filipa Gottharda, pochodzącego ze znanego śląskiego rodu Schaffgotschów. Jego działalność daleko wykraczała poza obowiązki kościelne. Był – według dzisiejszych standardów – sprawnym menadżerem i hojnym sponsorem. Swoją opieką objął między innymi znanego kompozytora, Karla Dittersa von Dittersdorfa, który przybył do Javornika w 1769 roku. Jego talent i kunszt porównywano – może nieco na wyrost - do wielkiego Mozarta. Dzieł Dittersa słuchano w zbudowanej na zamku sali koncertowej.

W dawnym domu Dittersa mieści się dziś miejskie muzeum, w którym zapoznać się można z dziejami miasta i osób z nim związanych. Po wielkim pożarze, w pierwszej połowie XIX wieku miasto i zamek podupadły. Nawet doprowadzenie w 1897 roku linii kolejowej nie stało się impulsem dla rozwoju miasta, położonego na peryferiach państwa.

W 1945 roku zamek przejęło państwo. W salach zamkowych urządzono muzeum wnętrz, w którym eksponowano dobrze zachowane meble, wyposażenie i obrazy.

Palenie szkodzi...

W latach 60. udostępniono zwiedzającym skromny, liczący około 100 sztuk, zbiór fajek. W ciągu lat, dzięki zakupom u kolekcjonerów czeskich, liczba eksponatów rosła. Dzisiaj, w javornickim zamku podziwiać możemy największy w Czechach zbiór fajek i przyborów do palenia tytoniu. Zgromadzono dotychczas grubo ponad 1000 egzemplarzy pochodzących z różnych części świata! Różnią się kolorem, kształtem, przeznaczeniem oraz materiałem, z którego powstały. Wśród eksponatów są fajki wojskowe, myśliwskie, szlacheckie, egzotyczne. Większość zwiedzających jest zaskoczona istnieniem fajek, które ozdobione są motywami mocno erotycznymi. Zdecydowana większość fajek wykonana jest z różnych rodzajów drewna, porcelany lub pianki morskiej czyli sepiolitu. Bogato zdobione porcelanowe główki fajek wyrabiano niekiedy w znanych fabrykach. W Javorniku możemy zobaczyć egzemplarze, których porcelanowe części pochodzą z Miśni. To najprawdziwsze małe dzieła sztuki. Podziwiając fajki, nie zapominajmy jednak, że palenie szkodzi zdrowiu!

Na zakończenie zwiedzania warto wejść na kamienny zamkowy taras. Rozległy widok obejmuje piękną panoramę Przedgórza Paczkowskiego z wyraźnie widocznymi jeziorami Otmuchowskim i Nyskim.

Informacje praktyczne:
Adres - Zamek Jánský Vrch, 790 70 Javornik, tel. +420-645-440-286, e- mail: zamek@email.cz. Wnętrza zamkowe dostępne od maja do sierpnia, od wtorku do niedzieli, od 8.00 do 16.00. Wstęp 40 koron. W Javorniku działa stowarzyszenie przyjaciół zamku, które jest organizatorem m. in. akcji Zimni Zamek, której uczestnicy mogą z przewodnikiem zwiedzić zamek, obejrzeć zdjęcia i filmy video w reprezentacyjnych salach zamkowych przy kawie i herbacie. Pomysł oryginalny – jednak skorzystać mogą z tej propozycji tylko grupy liczące co najmniej 15 osób i po uzgodnieniu terminu. Bilet dla jednej osoby kosztuje 60 koron. Ciekawą propozycją jest też 25 km wycieczka rowerowa z Lądka Zdroju do Paczkowa. Najkrótsza droga prowadzi przez Javornik. Wykorzystując trasę rowerową Lądek Zdrój – Javornik – Paczków – Otmuchów możemy wystartować w Lądku Zdroju, w Lutyni przekroczyć granicę (przejście turystyczne czynne od 6.00 do 22.00), zwiedzić Javornik i dotrzeć do Paczkowa przez przejście w miejscowości Bily Potok lub wrócić do Lądka Zdroju. Trasę wyznaczono kilka lat temu w ramach współpracy transgranicznej Czech i Polski. Opisano ją dokładnie w praktycznym informatorze Cyklotrasa L-J-O, który zawiera wszystkie potrzebne rowerzystom informacje, adresy i telefony. Informacja turystyczna w Lądku Zdroju: tel. 0-prefix-74-814-62-55.