Iwan Wazow (bg)
dodany: 22.03.2004 | przygotowa³: Damian Walisko
Najwiêkszy i najs³ynniejszy pisarz bu³garski urodzi³ siê w... Sopocie. Jak to?...zapyta ma³o obeznany z realiami bu³garskimi slawista, o zwyk³ych zjadaczach chleba nie wspominaj¹c. Czy odwiedzaj¹c miasto ze s³ynn¹ festiwalow¹ Oper¹ Leœn¹ i wrzynaj¹cym siê daleko w morze molem, nie minêlibyœmy mo¿e gdzieœ przypadkiem pomnika tak wybitnej osobistoœci? Nic z tego. Nasz nadmorski kurort nie ma monopolu na swoj¹ nazwê. Sopot – tak nazywa siê równie¿ niewielkie podbelgradzkie miasto oraz miasteczko w œrodkowej Bu³garii, chocia¿ w tym przypadku bardziej interesuje nas bu³garski imiennik. Mo¿e zatem nasze festiwalowe miasto powinno z tymi miejscowoœciami rozwin¹æ wspó³pracê w ramach Partnerstwa miast? To zagadnienie pozostawmy ju¿ raczej rajcom miejskim, a sami przyjrzyjmy siê biografii s³ynnego poety i prozaika bu³garskiego.
Iwan Minczew Wazow przyszed³ na œwiat 27. czerwca 1850 roku. Uczy³ siê najpierw w rodzinnym Sopocie, a nastêpnie w P³owdiwie. W latach 1870 – 1874 przebywa³ jako kupiec w Rumunii, dok¹d wys³a³ go ojciec. Tam nawi¹za³ kontakty z emigrantami bu³garskimi, którzy przygotowywali powstanie przeciwko Turcji. Z powodu klêski powstania uda³ siê do Rosji i wst¹pi³ do wojska rosyjskiego. Po zwyciêstwie Rosji z Turcj¹ w wojnie 1877 – 1878, powróci³ do wyzwolonego kraju. Pracowa³ jako urzêdnik s¹dowy, a w roku 1897 zosta³ ministrem oœwiaty.
Pisarz by³ czynnie zaanga¿owany w ¿ycie polityczno-spo³eczne swojej ojczyzny. Jego twórczoœæ zabarwiona by³a silnymi akcentami dydaktycznymi i stanowi³a znakomit¹ ilustracjê walk narodowowyzwoleñczych prze³omu XIX i XX wieku. Czerpi¹cy inspiracje z europejskiego romantyzmu Wazow, uznawany by³ za g³ównego reprezentanta realizmu w literaturze bu³garskiej.
Jego najs³ynniejszym utworem jest powieœæ Pod jarzmem (Pod igoto). Tê najs³ynniejsz¹ epopejê bu³garsk¹ napisa³ w Odessie (1888), dok¹d musia³ wyjechaæ, gdy dyktatorsk¹ w³adzê w kraju sprawowa³ Stambo³ow. Przedstawia ona cierpienie narodu bu³garskiego pod tytu³owym tureckim jarzmem, walkê Bu³garów z wrogiem podczas tragicznego powstania w 1876 roku i ich niepohamowane pragnienie wolnoœci.
Inne jego utwory prozatorskie to miêdzy innymi: Niemili i niekochani (1883), Królowa Kaza³arska (1903), Œwiêtos³aw Terter (1907). W powieœciach i opowiadaniach przedstawia³ idee niepodleg³oœciowe lub problematykê spo³eczno-obyczajow¹. Utwory liryczne Wazowa mia³y charakter patriotyczny, ukazywa³y ojczyste pejza¿e, podejmowa³y w¹tki mi³osne, zawiera³y g³êbokie refleksje. Spoœród licznych tomików poezji warto wymieniæ takie jak: Zwukowe, Tygite na By³garija, Epopeja na zabrawenite, Luleka mi zamirisa, Kakwo pee p³aninata, Ne szte zagine, Majska kitka, Praporec i gus³a. Ponadto by³ autorem dramatów S³u¿bogonci (1903) i Kym propast (1910).
Wazow zmar³ dnia 22. wrzeœnia 1921 roku w Sofii, jako najwiêkszy pisarz narodowy, powszechnie czczony przez naród bu³garski.
Rodzinne miasto pisarza, na jego czeœæ, przemianowano na Wazowgrad. Jednak po pewnym czasie powróci³o ono do swojej wczeœniejszej, robi¹cej tyle zamieszania wœród Polaków, nazwy Sopot.
|