Powrót do

Iwan Wazow (bg)

dodany: 22.03.2004 | przygotował: Damian Walisko

Największy i najsłynniejszy pisarz bułgarski urodził się w... Sopocie. Jak to?...zapyta mało obeznany z realiami bułgarskimi slawista, o zwykłych zjadaczach chleba nie wspominając. Czy odwiedzając miasto ze słynną festiwalową Operą Leśną i wrzynającym się daleko w morze molem, nie minęlibyśmy może gdzieś przypadkiem pomnika tak wybitnej osobistości? Nic z tego. Nasz nadmorski kurort nie ma monopolu na swoją nazwę. Sopot – tak nazywa się również niewielkie podbelgradzkie miasto oraz miasteczko w środkowej Bułgarii, chociaż w tym przypadku bardziej interesuje nas bułgarski imiennik. Może zatem nasze festiwalowe miasto powinno z tymi miejscowościami rozwinąć współpracę w ramach Partnerstwa miast? To zagadnienie pozostawmy już raczej rajcom miejskim, a sami przyjrzyjmy się biografii słynnego poety i prozaika bułgarskiego.

Iwan Minczew Wazow przyszedł na świat 27. czerwca 1850 roku. Uczył się najpierw w rodzinnym Sopocie, a następnie w Płowdiwie. W latach 1870 – 1874 przebywał jako kupiec w Rumunii, dokąd wysłał go ojciec. Tam nawiązał kontakty z emigrantami bułgarskimi, którzy przygotowywali powstanie przeciwko Turcji. Z powodu klęski powstania udał się do Rosji i wstąpił do wojska rosyjskiego. Po zwycięstwie Rosji z Turcją w wojnie 1877 – 1878, powrócił do wyzwolonego kraju. Pracował jako urzędnik sądowy, a w roku 1897 został ministrem oświaty.

Pisarz był czynnie zaangażowany w życie polityczno-społeczne swojej ojczyzny. Jego twórczość zabarwiona była silnymi akcentami dydaktycznymi i stanowiła znakomitą ilustrację walk narodowowyzwoleńczych przełomu XIX i XX wieku. Czerpiący inspiracje z europejskiego romantyzmu Wazow, uznawany był za głównego reprezentanta realizmu w literaturze bułgarskiej.

Jego najsłynniejszym utworem jest powieść Pod jarzmem (Pod igoto). Tę najsłynniejszą epopeję bułgarską napisał w Odessie (1888), dokąd musiał wyjechać, gdy dyktatorską władzę w kraju sprawował Stambołow. Przedstawia ona cierpienie narodu bułgarskiego pod tytułowym tureckim jarzmem, walkę Bułgarów z wrogiem podczas tragicznego powstania w 1876 roku i ich niepohamowane pragnienie wolności.

Inne jego utwory prozatorskie to między innymi: Niemili i niekochani (1883), Królowa Kazałarska (1903), Świętosław Terter (1907). W powieściach i opowiadaniach przedstawiał idee niepodległościowe lub problematykę społeczno-obyczajową. Utwory liryczne Wazowa miały charakter patriotyczny, ukazywały ojczyste pejzaże, podejmowały wątki miłosne, zawierały głębokie refleksje. Spośród licznych tomików poezji warto wymienić takie jak: Zwukowe, Tygite na Byłgarija, Epopeja na zabrawenite, Luleka mi zamirisa, Kakwo pee płaninata, Ne szte zagine, Majska kitka, Praporec i gusła. Ponadto był autorem dramatów Służbogonci (1903) i Kym propast (1910).

Wazow zmarł dnia 22. września 1921 roku w Sofii, jako największy pisarz narodowy, powszechnie czczony przez naród bułgarski.

Rodzinne miasto pisarza, na jego cześć, przemianowano na Wazowgrad. Jednak po pewnym czasie powróciło ono do swojej wcześniejszej, robiącej tyle zamieszania wśród Polaków, nazwy Sopot.