August Šenoa (hr)
dodany: 22.11.2004 | przygotowa³a: Monika Ledzion
August Šenoa (1838-1881) by³ nie tylko najwybitniejszym chorwackim pisarzem swej epoki, ale w ogóle jednym z najwybitniejszych twórców chorwackich. Jego dzie³a cechuje ogromna ró¿norodnoœæ tematyczna i rodzajowa oraz mocne powi¹zanie ze wspó³czesnoœci¹. Urodzony w Zagrzebiu, w rodzinie drobnomieszczañskiej. Studiowa³ prawo w Zagrzebiu, Pradze i Wiedniu. PóŸniej zamieszka³ w Zagrzebiu, pracuj¹c pocz¹tkowo jako dziennikarz, póŸniej jako wy¿szy urzêdnik miejski. Przez pewien okres by³ kierownikiem artystycznym teatru zagrzebskiego. Wszed³ do literatury na pocz¹tku lat 60-tych jako poeta. Poezjê - zarówno epick¹, jak liryczn¹ - uprawia³ zreszt¹ do koñca ¿ycia. Obok artyku³ów publicystycznych pisa³ felietony, staj¹c siê pierwszym chorwackim felietonist¹. Z jego zainteresowania teatrem zrodzi³y siê krytyki teatralne oraz komedia Ljubica (1866). Obok krytyk teatralnych og³asza³ recenzje oraz rozprawy krytyczno-literackie. Od 1874 roku do œmierci by³ redaktorem Vijenaca. Ponadto prze³o¿y³ na jêzyk chorwacki szereg sztuk i nowel, przewa¿nie z niemieckiego i francuskiego. Najwa¿niejsza jest jednak¿e jego twórczoœæ nowelistyczna i powieœciowa. W roku 1871 wyda³ powieœæ historyczn¹ pt. Zlatarevo zlato i od tej pory zacz¹³ siê zajmowaæ przede wszystkim nowelistyk¹. Napisa³ ogromn¹ iloœæ opowiadañ o tematyce wspó³czesnej (Prijan Lovro, Mladi gospodin), kilka obszernych powieœci historycznych: Bunt ch³opów (1877), Djogenes (1878) oraz wspó³czesnych: Prosjak Luka (1879), Branka (1881). Swego najwiêkszego dzie³a, historycznej powieœci Kletva nie dokoñczy³; pracê nad ni¹ przerwa³a mu œmieræ.
Literaturê traktowa³ jako narzêdzie pracy narodowej i spo³ecznej, postulowa³ jak najwiêksze zbli¿enie literatury do szerokich warstw spo³eczeñstwa - do mieszczañstwa i ch³opstwa. Przez ca³e ¿ycie by³ konsekwentnym teoretykiem realizmu.
Bibliografia:
A. Barac, Literatura narodów Jugos³awii, Wroc³aw 1969.
|