Powrót do

-> strona g³ówna

Petar Petroviæ Njegosz (cg)

dodany: 02.09.2005 | przygotowa³a: Monika Ledzion


Petar Petroviæ Njegosz (1813 – 1851) by³ jednym z pierwszych pisarzy Czarnogóry, by³ jednoczeœnie najwiêkszym poet¹ serbskim, prawdziwie narodowym, przemawiaj¹cym do czytelnika ka¿dej epoki. Prócz tego by³ w swoim kraju w³adc¹, który usi³owa³ ca³kowicie kraj usamodzielniæ i przekszta³ciæ w nowoczesne pañstwo. W³adzê obj¹³ w 1830 r. Nadzwyczaj silny fizycznie i obdarzony du¿¹ si³¹ duchow¹ Njegoš otrzyma³ niewielkie wykszta³cenie: czêœæ nauk pobiera³ w monasterze Topla w Boce Kotorskiej, trochê uczy³ siê te¿ pod kierunkiem poety Simy Milutinovicia Sarajliji. Maj¹c 17 lat Njegoš, pomimo braku wykszta³cenia teologicznego obj¹³ godnoœæ biskupa-w³adyki i wynikaj¹ce st¹d – w myœl obyczaju czarnogórskiego – zwierzchnictwo nad plemionami swego kraju. Sytuacja by³a wówczas nader powa¿na, Czarnogórze zagra¿ali i Turcy, i Austria. Stara³ siê te¿ szerzyæ w kraju oœwiatê. Marzy³ o wyzwoleniu i zjednoczeniu wszystkich ziem serbskich. By³ konsekwentnym, nieomal fanatycznym zwolennikiem idei jednoœci S³owian. Nie zaniedbywa³ w³asnego wykszta³cenia. Uczy³ siê jêzyków, podczas swych podró¿y do Wiednia, Rosji i W³och gromadzi³ wiele ksi¹¿ek, zapoznawa³ siê stopniowo i gruntownie z literaturami krajów europejskich. Wytê¿ona praca i niespokojne ¿ycie nadszarpnê³y wkrótce jego si³y i zdrowie. GruŸlica zaatakowa³a i coraz bardziej niszczy³a jego organizm. Zmar³ w wieku 38 lat w Cetyni i zosta³ pochowany na najwy¿szym szczycie czarnogórskim – Lovcienie.

¯yj¹c w kraju, gdzie ka¿de wydarzenie – z braku gazet – by³o utrwalane w pieœni, Njegoš ju¿ w wieku ch³opiêcym zacz¹³ uk³adaæ dziesiêciozg³oskowe wiersze o walkach Czarnogórców z Turkami, o zabawnych wydarzeniach na weselach itp. Od wierszy naœladuj¹cych poezjê ludow¹ powoli przechodzi³ do utworów poetyckich o treœci bardziej indywidualnej. Pierwsze jego wiêksze dzie³o poetyckie, Svobodijada, jest doœæ jeszcze nieudanym opisem walk Czarnogórców w obronie wolnoœci. Njegosz przechodzi³ te¿ do tematów ogólnoludzkich i filozoficznych. Najwiêksze dzie³a to Lucza mikrokozma (1845), Gorski wijenac (1847), Szæepan Mali (1851).

Bibliografia:
A. Barac, Literatura narodów Jugos³awii, Wroc³aw 1969.