Powrót do

-> strona g³ówna

Ivan Mažuraniæ (hr)

dodany: 25.10.2004 | przygotowa³a: Monika Ledzion


Ivan Mažuraniæ (1814-1890) pochodzi³ z ogólnie powa¿anej w miejscowoœci Novi rodziny ch³opskiej, z chorwackiego przymorza. Ukoñczy³ gimnazjum w Rjece i prawo w Zagrzebiu. By³ uczniem ubogim. Ju¿ w gimnazjum nauczy³ siê w³oskiego, ³aciny i wêgierskiego, a jednoczeœnie uczy³ siê francuskiego, angielskiego oraz jêzyków s³owiañskich. By³ adwokatem w mieœcie Karlovac, potem pos³em w parlamencie chorwackim. Szybko wspina³ siê po szczeblach kariery. W 1873 r. zosta³ banem chorwackim, pierwszym banem pochodz¹cym z ludu. By³ cz³owiekiem znakomicie wykszta³conym, œwietnym prawnikiem i matematykiem. Zajmowa³ siê równie¿ filozofi¹ i astronomi¹. Z natury by³ nieœmia³y, milcz¹cy i zamyœlony. Literaturê uprawia³ tylko w wieku m³odzieñczym, zanim zacz¹³ braæ udzia³ w ¿yciu politycznym.

Pierwsze swoje wiersze pisa³ jako uczeñ gimnazjum w Rjece, opiewaj¹c sw¹ têsknotê za rodzinn¹ wsi¹. Gdy zaczê³a wychodziæ Danica, sta³ siê jednym z jej najwybitniejszych wspó³pracowników. W piœmie tym wydrukowa³ wiele wierszy lirycznych i aforyzmów, du¿¹ iloœæ artyku³ów, recenzji i przek³adów. Jego dzie³em s¹ dwie pieœni, wype³niaj¹ce pozostawion¹ przez Gundulicia lukê w poemacie Osman. To uzupe³nienie powierzono mu przed og³oszeniem ilirskiego wydania poematu. Najwybitniejszym jego dzie³em jest jednak¿e poemat Smrt Smail-age Èengijiæa drukowany w almanachu Iskra 1846.

Treœci¹ wierszy Mažuranicia by³y idee iliryzmu; rozpowszechnia³ wiêc idee solidarnoœci pomiêdzy S³owianami po³udniowymi. Krótkie wiersze stanowi¹ jednolit¹ ca³oœæ pod wzglêdem treœci ideowych, formalnie jednak s¹ bardzo ró¿norodne. W najwczeœniejszych poeta imitowa³ metrum poezji ³aciñskiej. PóŸniejsze naœladuj¹ jêzyk i formê poetów Dubrownika. Przez pewien czas wzorowa³ siê na w³oskich lirykach i na pieœniach ludowych. Mo¿na siê w jego wierszach dopatrzyæ wp³ywów Montiego, Foscola, Lamartine’a, Byrona. Po kilkunastu latach b³¹dzenia odnalaz³ swój w³asny styl, opieraj¹c siê na prostocie pieœni ludowej.


Bibliografia:
A. Barac, Literatura narodów Jugos³awii, Wroc³aw 1969.