Matija Jama (si)
dodany: 12.04.2003 | przygotowa³a: Kinga Skorny
Matija Jama (1872-1947) - najbardziej konsekwentny impresjonista z wybitnych s³oweñskich malarzy tego okresu. Urodzi³ siê w styczniu 1872 roku w Lublanie. W mieœcie tym ukoñczy³ szko³ê podstawow¹ i gimnazjum, by nastêpnie wraz z rodzicami przenieœæ siê do Zagrzebia. Ju¿ w szkole œredniej zainteresowa³ siê malarstwem. Zachêca³ go do tego nauczyciel rysunku - M. Rogulja.
Po ukoñczeniu szko³y œredniej zgodnie z wol¹ rodziców rozpocz¹³ studia na wydziale prawa, jednak w 1890 wyjecha³ do München. Tam uczêszcza³ do prywatnej szko³y malarstwa. Po dwóch latach zdecydowa³ siê wróciæ do Lublany, gdzie rozpocz¹³ pracê jako rysownik. Wspó³pracowa³ m.in. z czasopismem Dom in Svet.
Dziêki pomocy kranjskiego stowarzyszenia prowincjalnego w 1897 ponownie wyjecha³ do München. Zetkn¹³ siê wtedy ze szko³a malarsk¹ prowadzon¹ przez innego Sloweñca, Antona Ažbeta. W roku 1902 o¿eni³ siê z holendersk¹ malark¹ Luiz¹ van Raders, któr¹ pozna³ u Ažbeta.
Wiele podró¿owa³. Mieszka³ i pracowa³ m.in. na wyspie Bled, w Voljèem potoku oraz Rašici, a tak¿e poza granicami kraju - w Austrii, Chorwacji, Niemczech i Holandii. Ostatecznie wybra³ Lublanê, do której po latach powróci³.
Pocz¹tkowo tworzy³ pod wp³ywem secesji. Rysowa³ szkice oaz ilustrowa³ powieœci Cankara (Knjiga za lahkomiselne ljudi, Za narodov blagor, Ob Zori). Z czasem wzorem do naœladowania stali siê dla niego francuscy impresjoniœci (zw³aszcza Claud Monet). Pozna³ ich na jednej z wystaw w München.
Jama w pierwszym rzêdzie by³ Krajincem, dlatego te¿ ju¿ od samego pocz¹tku Krajina pojawia³a siê w jego ilustracjach i tworzonych na zamówienie portretach. Specjalne miejsce w jego twórczoœci zajmowa³a przyroda, co widaæ szczególnie w namalowanych wspólnie z Jokopièem dzie³ach : Stranski vasi i Kraljevicu ob Sotli. Stosowa³ grê œwiate³, która by³a jednym ze œrodków wyrazu u¿ywanych przez impresjonistów.
Oko³o 1900 roku porzuci³ akwarele i zupe³nie poœwiêci³ siê malarstwu olejnemu. Nie tylko malowa³, ale te¿ pisa³ o sztuce - opisa³ malask¹ szko³ê Ažbeta oraz zebranych wokó³ niej S³oweñców.
Sam stworzy³ oko³o 450 dzie³, wœród których najbardziej znane to: Pri obedu, Vrt, Most, Vrbe, Ljubljana v snegu , Hrvaški kmet, Kolo, Vas v zimi. Obecnie s¹ one w posiadaniu Galerii Narodowej w Lublanie.
Przygotowano na podstawie: www.posta.si/Namizje.aspx?tabid=222&artikelid=5033
|