Powrót do

-> strona g³ówna

Gustáv Husák (sk)

dodany: 09.02.2006 | przygotowa³: Karol Marek


Gustáv Husák to jedna z najwa¿niejszych osób czechos³owackiej sceny politycznej. Przez wiele lat sta³ na czele pañstwa jako sekretarz generalny Komunistycznej Partii Czechos³owacji i prezydent Republiki.

Urodzi³ siê w 1913 roku w Bratys³awie. Szybko przeszed³ inicjacjê polityczn¹, wstêpuj¹c w 1929 roku do Komunistycznego Zwi¹zku M³odzie¿y, a w 1933 roku do Komunistycznej Partii Czechos³owacji. W miêdzyczasie ukoñczy³ studia prawnicze.

W okresie II wojny œwiatowej by³ aktywnym dzia³aczem podziemia komunistycznego na S³owacji, a szczytem by³ jego udzia³ w S³owackim Powstaniu Narodowym. W tym okresie jego pogl¹dy polityczne ewoluowa³y. Pocz¹tkowo by³ zwolennikiem przy³¹czenia S³owacji do ZSRR, póŸniej twierdzi³, ¿e S³owacja jest nieroz³¹czn¹ czêœci¹ Czechos³owacji. Po zakoñczeniu wojny Husák nadal by³ aktywny na scenie politycznej. W 1951 roku jego kariera nagle siê za³ama³a, zosta³ aresztowany i oskar¿ony o tzw. s³owacki, bur¿uazyjny nacjonalizm. Nie przyzna³ siê do zarzutów i prawdopodobnie tylko dlatego, zamiast kary œmierci otrzyma³ jedynie do¿ywocie. W wiêzieniu nie spêdzi³ jednak reszty ¿ycia, bowiem w 1960 roku zosta³ zwolniony na mocy amnestii. W 3 lata póŸniej zosta³ w pe³ni zrehabilitowany.

Po odzyskaniu wolnoœci kontynuowa³ sw¹ dzia³alnoœæ polityczn¹, wspó³pracowa³ z reformistycznymi politykami s³owackimi i osobiœcie z Aleksandrem Dubèekiem. W okresie Praskiej Wiosny by³ umiarkowanym politykiem, popiera³ reformy. Poniewa¿ wspiera³ ekipê Dubèeka i, co nie mniej wa¿ne, by³ ofiar¹ przeœladowañ w okresie stalinowskim, zyska³ zaufanie znacznej czêœci spo³eczeñstwa. W kwietniu 1968 roku zosta³ nawet wicepremierem. Swoj¹ postawê zmieni³ po wkroczeniu wojsk Uk³adu Warszawskiego. Pocz¹tkowo co prawda nadal g³osi³ has³a kontynuowania reform i ratowania tego, co mo¿liwe z dorobku Praskiej Wiosny, ale powoli stawa³ siê wykonawc¹ poleceñ Moskwy. Dziêki jej poparciu w kwietniu 1969 roku stan¹³ na czele KPÈ, a w 1975 roku zosta³ prezydentem. Dla wiêkszoœci Czechów i S³owaków jest postaci¹, która nie kojarzy siê zbyt dobrze, jako osoba, która de facto zniweczy³a dorobek Praskiej Wiosny. Wini siê go te¿ za represje, które dotknê³y tysi¹ce obywateli ÈSRS zaanga¿owanych w proces demokratyzacji w czasie Praskiej Wiosny. Przez swoj¹ dzia³alnoœæ po 1968 roku, zas³u¿y³ sobie wœród rodaków na przydomek ¯elazny Gustáv. Sam jednak w swoich wspomnieniach twierdzi³, ¿e normalizacja mia³a wygl¹daæ troszkê inaczej (to znaczy ³agodniej), ¿e uleg³ naciskom Moskwy i zosta³ przez ni¹ wykorzystany do pacyfikacji czechos³owackiego spo³eczeñstwa.

W okresie Aksamitnej Rewolucji by³ jednym z tych polityków, którzy przeciwstawili siê u¿yciu si³y. Jedn¹ z ostatnich decyzji by³o powierzenie urzêdu premiera w rêce Mariána Èalfy, a nastêpnie zrzeczenie siê funkcji prezydenta Czechos³owacji. Gustáv Husák zmar³ 18 listopada 1991 roku.


Bibliografia:
zivotopisyonline.cz/gustav-husak.php
Robert Kwapis: Praska wiosna, Wydawnictwo Adam Marsza³ek, Toruñ 2003.
Andrzej Krawczyk: Praska wiosna 1968, Volumen, Warszawa 1998.