Jaroslav Heyrovský (cz)
dodany: 27.09.2005 | przygotowa³a: Katarzyna Masny
Jaroslav Heyrovský urodzi³ siê 20 grudnia 1890 roku w Pradze, jako pi¹te dziecko Leopolda Heyrovskiego, profesora prawa rzymskiego na uniwersytecie w Pradze, oraz jego ¿ony Klary, z domu Hanl.
Naukê w szkole œredniej zakoñczy³ w 1909 roku, po czym rozpocz¹³ studia chemii, fizyki i matematyki na Uniwersytecie Praskim. Od 1910 do 1914 roku kontynuowa³ studia na University College w Londynie, pod kierunkiem profesora Sir Williama Ramsay, W.C.Mc.C. Lewis i F.G. Donnan. Studia ukoñczy³ z tytu³em magistra nauk œcis³ych w roku 1913. Szczególnie by³ zainteresowany prac¹ z profesorem Donnan nad elektrochemi¹.
Podczas Pierwszej Wojny Œwiatowej Heyrovský odby³ s³u¿bê wojskow¹ w szpitalu wojskowym jako farmaceuta i radiolog, co jednak umo¿liwi³o mu kontynuacjê studiów oraz zdobycie tytu³u doktora na uczelni w Pradze w 1918 roku oraz tytu³u doktora nauk œcis³ych w Londynie w 1921.
Heyrovský rozpocz¹³ karierê uniwersyteck¹ jako asystent profesora B. Braunera w Instytucie Chemii Analitycznej na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1926 roku zosta³ profesorem na wydziale chemii fizycznej tego uniwersytetu.
Odkrycie przez Heyrovskiego metody polarograficznej datuje siê od 1922 roku. W jego przysz³ej pracy naukowej uczony skoncentrowa³ siê na rozwijaniu tej nowej ga³êzi elektrochemii. Utworzy³ czesk¹ szko³ê polarografii na uniwersytecie i sam sta³ na czele badañ.
W 1950 profesor zosta³ wyznaczony na dyrektora nowo za³o¿onej katedry Instytutu Polarografii, który to zosta³ przy³¹czony do Czechos³owackiej Akademii Nauk w 1952 roku.
Wiele uniwersytetów uhonorowa³o profesora Heyrovskiego. Zosta³ wybrany cz³onkiem kolegium uniwersyteckiego na University College w Londynie w 1927 roku oraz otrzyma³ honorowe doktoraty na wielu uczelniach: Uniwersytecie Technicznym w DreŸnie w 1957 roku; na Uniwersytecie Warszawskim w 1956 roku; na Uniwersytecie Aix-Marseille w 1959 roku; na Uniwersytecie Paryskim w roku 1960. Zosta³y mu przyznane honorowe cz³onkostwa: Amerykañskiej Akademii Sztuk i Nauk w Bostonie w 1933 roku; Wêgierskiej Akademii Nauk w 1955 roku; Polskiej Akademii Nauk w Warszawie w 1962 roku oraz Niemieckiej Akademii Nauk w Berlinie w roku 1955.
Zosta³ równie¿ mianowany wiceprzewodnicz¹cym Miêdzynarodowego Zwi¹zku Fizyki (1951 do 1957), przewodnicz¹cym oraz pierwszym honorowym cz³onkiem Towarzystwa Polarograficznego w Londynie, honorowym cz³onkiem Towarzystwa Polarograficznego w Japonii, Towarzystwa Chemicznego w Czechos³owacji, Austrii, Polsce, Anglii oraz w Indiach.
W Czechos³owacji zosta³a mu przyznana w 1951 roku Nagroda Pañstwowa pierwszego stopnia, oraz w roku 1955 - Order Republiki Czechos³owackiej.
W 1959 roku otrzyma³ Nagrodê Nobla. Heyrovský wyg³osi³ wyk³ady o polarografii W Stanach Zjednoczonych (1933), w ZSRR (1934), w Anglii (1946), Szwecji (1947), w Ludowej Republice Chin (1958), oraz w Egipcie (1960 i 1961).
W 1926 roku jego ¿on¹ zosta³a Marie Koranová, z któr¹ mia³ dwoje dzieci, córkê Judytê oraz syna Micha³a.
Profesor Heyrovský zmar³ 27 marca 1967 roku.
Bibliografia:
http://nobelprize.org/chemistry/laureates/1959/heyrovsky-bio.html
|