Powrót do

Theodosii Spassov (bg)

dodany: 23.01.2006 | przygotował: Tymoteusz Cudny

Theodosii Spassov to chyba najbardziej uznany na świecie bułgarski jazzman. Urodził się 4 marca 1961 roku. Uczęszczał do szkoły muzycznej w miejscowości Kotel, a potem do Akademii Muzyki i Tańca w Płowdiwie. Bardzo wcześnie zaczął uczyć się grać na kavale. Jest to tradycyjny, bułgarski drewniany flet używany głównie przez pasterzy, którzy chcieli sobie umilić czas spędzony przy owcach. Instrument jest ośmiootworowy, a technika wydobywania dźwięku przypomina trochę grę na flecie poprzecznym. Jest to dość trudne, ale brzmienie kavala w pełni wynagradza włożony wysiłek.

Spassov łączy w swoich utworach bułgarskie pieśni ludowe ze współczesnymi gatunkami muzycznymi. Głównie z jazzem, ale usłyszeć też można pop, muzykę klasyczną i klezmerską. Swoją karierę muzyczną zaczynał na początku lat 80-tych, grając w legendarnym już w Bułgarii zespole Jazz Linia z Płowdiwu. Kiedy koncertowali w 1984 w Grecji, ktoś z fanów powiedział mu, że gra jak Ian Anderson z Jethro Tull. Sam Spassov nie wiedział wtedy jeszcze co to jest Jethro Tull, bo kasety Andersona usłyszał dopiero kilka lat później. W Bułgarii zarzucano mu zaś, że sprofanował tradycję kavala oraz muzykę na nim graną. Faktycznie, Spassov zupełnie zmienił podejście do tego instrumentu. Zamiast trzymać się określonych reguł, zaczął eksperymentować z brzmieniem fletu sprawiając, że stało się ono bardziej elastyczne i z łatwością dopasowujące się do towarzyszących mu instrumentów.

Dla szerszej publiczności Spassova odkrył w 1990 Milcho Leviev, znany bułgarski klawiszowiec jazzowy. W tym roku Leviev przyjechał ze Stanów Zjednoczonych i każdy szanujący się jazzman w Płowdiwie (w tym i Theodosii) chciał z nim zagrać. Wielu saksofonistów i trębaczy najchętniej zgoniłoby Spassova ze sceny wraz z tym jego pasterskim flecikiem, ale Leviev dał mu szansę, której młody Jazzman nie zmarnował. Klawiszowiec zaprosił Spassova do współpracy, która zaowocowała koncertem w Sofii nadawanym przez radio i telewizję. Po tym koncercie pytano Levieva (uznawanego w Bułgarii za autorytet jazzowy), czy Spassov gra muzykę ludową, czy jazz. Odpowiedział, że ani jedno, ani drugie, tylko po prostu dobrą muzykę. W ten sposób zniknęła cała burza o bezczeszczenie tradycyjnej techniki gry na kavale.

Potem kariera Spassova toczyła się coraz lepiej. W latach 90-tych koncertuje w całej Europie, w Azji, na Bliskim Wschodzie, w Australii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. W roku 1994 dostał nagrodę Grammy za projekt Mistyczne głosy Bułgarii, który stworzył wraz z sofijskim Żeńskim Chórem Radiowym. W tym czasie skomponował też muzykę do bułgarskich filmów Granica oraz Płoń ogniu, płoń. Współpracował też jako muzyk przy tworzeniu muzyki filmowej przez Carlo Siliotto i Ennio Morricone. W 1995 roku magazyn Newsweek nazwał Spassova jednym z najbardziej utalentowanych muzyków Europy Wschodniej oraz, że właściwie stworzył nowy styl muzyczny.

W Bułgarii jest muzycznym bohaterem. W 1997 otrzymał nagrodę Artysty Roku podczas rozdania Narodowych Nagród Muzycznych. Był też członkiem zespołu Riverdance, który grał muzykę irlandzką (sic!), i z którym odbył tournee po całych Stanach Zjednoczonych. W ostatnim czasie współpracował też z bułgarską grupą Lot Lorien, grająca muzykę dawnej Bułgarii. Zaowocowało to trasą koncertową, a także płytą.

Obecnie gra jako solista w bułgarskim radiu. Cały czas pracuje też z Theodosii Spassov Trio, gdzie razem z Rumenem Toskovem (fortepian) i Hristo Jotzovem (perkusja) tworzy muzykę, którą najtrafniej można określić mianem etno-jazzu. W grudniu 2005 roku odbywają oni trasę koncertową po Polsce.