Powrót do

Nieznośna lekkość bytu - film a książka

dodany: 17.02.2003 | autor: Małgorzata Bienioszek

Nieznośna lekkość bytu jest ekranizacją słynnej powieści Milana Kundery. Film wyreżyserował Philip Kaufman, a autorem zdjęć jest operator Ingmara Bergmana - Sven Nykvist. Mimo tego, że historia dzieje się w Pradze, a jej bohaterami są Czesi, widzowie nie słyszą języka czeskiego. Odtwórcami głównych ról są: Daniel Day Lewis i Juliette Binoche. Na ekranie zobaczyć też można Lenę Olin i Daniela Olbrychskiego. Trudno wymagać od tak międzynarodowej ekipy, by posługiwała się ojczystym językiem Milana Kundery. W ten sposób w filmie padają pojedyncze słowa po czesku, za to gra aktorska jest na wysokim poziomie. Powieść czeskiego autora jest wielowarstwowa i przez wielu uznawana jest za niefilmową. Scenarzyści skoncentrowali się na wątku miłosnym, na stosunkach miedzy Tomasem, Teresą i Sabiną. Wszystko to osadzone jest w trudnej sytuacji politycznej roku 1968. Kronika filmu (W-wa, 1995) podaje, że jest to film miejscami wzruszający, rozgrywający się w polu napięć miedzy problemami prywatnymi, a usiłowaniem przetrwania dyktatury w okresie radzieckiej okupacji. Jednak reżyser, by taki film mógł powstać, zrezygnował z wątków filozoficznych i obrazowania motywacji bohaterów. Ekranizacja traci przy tym to wszystko, co możemy odnaleźć w powieści. Miłośników prozy Milana Kundery ekranizacja Nieznośnej lekkości bytu może rozczarować. Trudno wytłumaczyć w filmie to, co w książce tłumaczą słowa. Gdy czytałam tę powieść, zachwyciło mnie, jak pięknie Kundera opisał tytułową lekkość, albo Tomasa, który nigdy nie zostaje u swych kochanek na noc i to, jak Teresa miota się kochając takiego człowieka, jakim jest Tomas. A w filmie? Oglądając go odczuwałam bezsilność środków filmowych wobec tekstu. Oczywiście, znalazło się w nim wiele, co nadrabiało owe braki. Przede wszystkim świetne zdjęcia i gra Juliette Binoche. Moment, gdy spojrzenie Teresy znad aparatu fotograficznego zdradza jej zaangażowanie i fascynację, albo początkowe sceny w pracowni Sabiny, gdy lustro na podłodze odbija (lub nie) postaci Tomasa i artystki. Trzeba brać pod uwagę, że film nigdy nie będzie taki sam, jak powieść, na podstawie której powstał. Moim zdaniem film Nieznośna lekkość bytu nie był tak dobry jak książka. Możliwe, że jestem zbyt krytycznie nastawiona do filmu Kaufmana, bo lubię twórczość Milana Kundery, a ekranizacja Nieznośnej… nie spełniła moich oczekiwań. Gorąco jednak radzę tym, którzy jeszcze nie czytali tej powieści, by zrobili to zanim zdecydują się obejrzeć ten film.